.png?1731596796759)
Łysienie jest źródłem stresu, kompleksów, a nawet depresji - zjawisko to dotyczy głównie mężczyzn, chociaż nadmierna utrata włosów jest codziennością wielu kobiet. Nie wszystkie przyczyny wypadania włosów powiązane są z chorobami trapiącymi organizm, aczkolwiek zaobserwowanie niepożądanych zmian może stwarzać konieczność przeprowadzenia dodatkowych badań. Jednym z nich jest trichogram, czyli mikroskopowa diagnostyka włosów.
Żywotność włosa na głowie wynosi 3-4 lata, a po upływie tego czasu wypada i zostaje zastąpiony przez nowy, wyrastający z tego samego mieszka włosowego. Takich cykli w ciągu życia może być nawet 30 i za każdym razem odbywa się w trzech etapach. Pierwszy to anagen, w trakcie którego nowy włos wyrasta. Etap drugi to katagen, trwający do trzech tygodni okres obumierania włosa. Telogen kończy cały proces na przestrzeni kilku miesięcy, a polega on na wypychaniu martwego włosa przez nowo rosnący.
Za normę uznaje się utratę od 60 do 80 (a nawet 100) włosów dziennie. Na głowie człowieka znajduje się ich przeciętnie od 90 do 140 tysięcy. Niepokojącym objawem jest wypadanie znacząco większej liczby, a także nieprawidłowe ich odrastanie - faza telogenowa u zdrowego człowieka może obejmować jednocześnie (maksymalnie) 15% wszystkich włosów. Nadmierne wypadanie jest jedną z głównych przesłanek do wykonania specjalistycznego badania, tj. trichogramu. Pozostałe przesłanki, które powinny skłaniać do poddania się tej procedurze to:
Trichogram jest wskazany także w tych przypadkach, w których przyczyny łysienia są rozpoznane i pacjent jest w fazie leczenia dolegliwości. Badania pełni wówczas funkcję kontrolną i pozwala stwierdzić, czy efekty dotychczasowych działań są pozytywne, negatywne czy neutralne.
Niepokój związany ze zmniejszeniem się objętości i gęstości włosów na głowie dotyka sporego odsetka kobiet i mężczyzn. W większości przypadków wskazane jest przeprowadzenie badania włosów, czyli trichogramu właśnie. Polega ono na specjalistycznej analizie pobranych od pacjenta próbek. Działanie diagnostyczne wymaga uzyskania około 100 włosów ze skóry głowy i poddaniu ich ewaluacji przy użyciu mikroskopu. Najczęściej wyrywane są one z czterech miejsc: z obu skroni, z okolicy czołowo-środkowej oraz z potylicy). Struktura włosa, stan jego cebulek i mieszków włosowych, a także kondycja łodygi są kluczowymi wskazówkami w ocenie szybkości wypadania i typu łysienia.
Analiza pod mikroskopem ma na celu określenie faz rozwojowych włosów z pobranej próbki. Niewłaściwe proporcje między włosami w fazie anagenowej, katagenowej i telogenowej stanowią jedną z przesłanek do wnioskowania o przyczynie łysienia. Oprócz ustalenia mechanizmu nadmiernego wypadania włosów, trichogram jest pomocny w ocenie stopnia zaawansowania tego procesu (choroby), ale służy również do kontroli postępów prowadzonego leczenia. Rekomenduje się przeprowadzenie dodatkowych badań krwi, które mogą uzupełnić wiedzę o stanie pacjenta i źródłach problemu - np. niekorzystnego wpływu nieprawidłowego poziomu żelaza, cynku, magnezu, ale też hormonów. Wśród dominujących przyczyn łysienia wyróżnia się:
Badanie pozwala ocenić ilościowy stosunek włosów w fazie wzrostu (anagen) do tych w fazie spoczynku (telogen).
Konsultacja z lekarzem i wykonanie badań krwi to etapy wstępne do przeprowadzenia trichogramu. Zasięgnięcie opinii medyka nie jest konieczne, aczkolwiek zaleca się wcześniejszą wizytę, która pomoże w ocenie zasadności kolejnych działań leczniczych. Odpowiednia diagnoza wymaga spełnienia kilku warunków, które musi wcielić w życie pacjent w okresie poprzedzającym pobranie od niego próbek włosów do badań. Właściwe przygotowanie zakłada:
W przeciwieństwie do wielu innych procedur medycznych, trichogram nie zawiera żadnych przeciwwskazań do wykonywania go w okresie ciąży. Wiek pacjenta nie jest w żaden sposób ograniczony, podobnie jak płeć - aczkolwiek kobietom zaleca się przeprowadzenie badania w każdym przypadku zaobserwowania objawów łysienia. Mikroskopowej diagnozie przyczyn wypadania włosów można poddawać się wielokrotnie, ale rekomendowane są kilkumiesięczne odstępy pomiędzy kolejnymi analizami mikroskopowymi.
Ocena pobranej próbki włosów nierzadko następuje w tym samym dniu, w którym przeprowadzono samo badanie. Wszelkie odchylenia od nomy stanowią bazę do wnioskowania o przyczynach i typie łysienia (anagenowe, telogenowe albo mieszane). Rezultaty trichogramu u osoby zdrowej, nieskarżącej się na problemy z nadmierną utratą owłosienia, wyglądałyby następująco:
Pozostałe znajdujące się w analizowanej próbie to tzw. włosy połamane, a ich udział procentowy zmienia się wraz z modyfikacją powyższych proporcji. Obecność 70% włosów w fazie telogenowej jest częstym objawem łysienia u kobiet i mężczyzn. Leczenie polega na eliminowaniu przyczyn utraty włosów, z których spora część ma charakter odwracalny. Łysienie telogenowe może być wynikiem np. długotrwałego stresu, niewłaściwego trybu życia i odżywiania się, porodu, ale też przyjmowania leków zawierających negatywnie oddziałujące na włosy substancje (m.in. heparyny).
